Nói đến thang máy là không ai không biết đến nó, với công nghệ ngày càng phát triển, thang máy đã tiếp cận đến cuộc sống con  người nhiều hơn. Với việc phục vụ di chuyển cho con người một cách thuận tiện và nâng cuộc sống xã hội con người lên một tầm cao mới. Cùng với đó, các công trình xây dựng đang ngày phát triển, các tòa nhà xây dựng cũng ngày một cao hơn, vì thế mà giúp thang máy có nhiều cơ hội phát triển nhanh chóng.

Cho đến ngày nay, thang đã gần như trở thành một thiết bị không thể thiếu trong cuộc sống của mọi người. Nhưng chắc hẳn mọi người đều không thể biết rằng, để được có những chiếc thang máy hiện đại, êm ái như ngày nay, chúng cũng phải trải qua một thời kỳ lịch sử phát triển lâu dài. Từ những tấm ván gỗ gắn dây dùng sức người kéo cho đến thời kỳ máy hơi nước, động cơ đốt trong và động cơ điện. Do đó, qua bài viết này Đông Đô sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lịch sử của thang máy.

1.Thang máy Sơ khai, phát minh vĩ đại của khoa học

Trong dòng chảy của lịch sử,  con người luôn vận động và phát triển, sáng tạo và phát minh ra nhiều sản phẩm riêng biệt nhằm phục vụ cho đời sống cũng như cho nhân loại. Thang máy cũng là một trong những sản phẩm được phát minh ra như vậy. Ban đầu, chúng được chế tạo từ ý nghĩ chỉ phục vụ cho việc di chuyển giữa các tầng nhanh chóng mà không phải đi bộ hay leo cầu thang. Ý nghĩ này đã được thông suốt, cải tiến và phát  triển cho đến ngày nay.

Trong lịch sử, thang vận chuyển được phát minh ra đời đầu tiên là của nhà toán học, vật lý, thiên văn người Hy Lạp có tên là Archimedes. Sản phẩm này được ông nghiên cứu và thiết kế chủ yếu dùng cho việc vận chuyển nước và vật liệu xây dựng dưới dạng dây và ròng rọc truyền động, được kéo bằng sức người hoặc động vật trong thời kỳ này.

Vào thời kỳ trung cổ, thang vận chuyển được phát triển lên một mức đột phá mới. Thời kỳ vua Louis XV của Pháp đã cho thiết kế một thiết bị nâng giống như thang máy, để nâng một con tàu lớn đập phá pháo đài có tên gọi là “Ghế bay”. Loại thiết bị nâng này được thiết kế và sử dụng bởi hệ thống Pa-lăng và kính chắn gió.

Đến thời kỳ phục hưng tiếp đà phát triển, các nhà phát minh, nhà khoa học nổi tiếng như Leonardo Da Vinci và Ivan Kulibin đã nghiên cứu và thiết kế ra một hệ thống truyền động mới là hệ truyền động dựa trên dạng bộ truyền trục vít phục vụ cho việc vận chuyển người đầu tiên vào thời kỳ này.

Khi cuộc cách mạng công nghiệp lần đầu tiên xuất hiện, để phục vụ nhu cầu tối đa cho việc sản xuất than gỗ và công nghiệp, các phát minh động cơ hơi nước đã được nghiên cứ và sản xuất ra ngày một phổ biến, tận dụng vào ưu thế đó, thang vận cũng đã tiếp cận và áp dụng động cơ hơi nước để vận chuyển hàng hóa liên tục mà không vị gián đoạn. Trong thời kỳ này, hai nhà kiến trúc người Anh là Burton và Hormer, đã xây dựng và vận hành một loại thang vận có tên là "phòng đi lên". Đó một điểm thu hút khách du lịch mới, giúp mọi người có thể nhìn được London từ trên cao.

Đến thời kỳ công nghiệp 2.0 yếu tố an toàn ngày càng được xem trọng trong thiết kế và chế tạo thang máy. Vào năm 1845, một nhà kỹ sư người Neapolitan  có tên là Gaetano Genovese đã thiết kế và xây dựng một thiết bị có tên là ghế bay. Nó được thiết kế dạng gỗ hạt dẻ bên ngoài, phía trong làm bằng gỗ phong, trong cabin có lắp đèn chiếu sáng và hàng ghế ngồi cùng với một tín hiệu điều khiển bằng tay, và có thể được kích hoạt từ bên ngoài mà không cần bất kỳ thao tác nào của người ngồi trong. Lực kéo được điều khiển bởi một thợ cơ khí sử dụng hệ thống bánh răng ăn khớp. Một hệ thống an toàn đã được thiết kế để có hiệu lực nếu dây bị đứt, lẫu khóa sẽ đẩy ra ngoài bởi một lò xo thép giúp thang không bị rơi. Cũng tại thời điểm này, chiếc thang máy bằng dây cáp, sử dụng một đối trọng cũng được nghiên cứu ra.

Cho đến năm 1852 một nhà sáng chế, cũng là một doanh nhân người Mỹ  tên là Elisha Graves Otis đã chế tạo và cho ra mắt lần đầu tiên một thiết bị an toàn cho thang máy, ngăn thang máy rơi tự do khi gặp sự cố đứt cáp. Thiết bị này có cơ chế hoạt động khi cáp bị đứt, bánh cóc răng cưa được kích hoạt để giữ thang máy đứng im tại chỗ, giữ an toàn cho người phía trong cabin.

Sau đó, thang máy ngày càng được hoàn thiện và trang bị nhiều công nghệ mới. Điển hình là năm 1880 tại Đức, một kỹ sư, nhà kinh doanh có tên là Werner von Siememens, đã nghiên cứu và phát minh ra chiếc thang máy đầu tiên chạy bằng điện. Nó hoạt động nhờ vào một động cơ điện ở dưới sàn và cabin được nâng lên nhờ vào một hệ thống bánh răng dựa trên nguyên lý điện động lực học.

Và từ đó, thang máy bắt đầu tiếp cận ngày càng sâu vào đời sống con người, chúng được coi là một thiết bị đột phá trong xã hội, có khả năng vận chuyển hàng nghìn người và đồ vật một cách nhanh chóng và thuận tiện.

2.Những dấu ấn quan trọng trong sự hình thành và phát triển của thang máy

Khi thang máy đã dần tiếp cận và được chấp nhận là một thiết bị không thể thiếu trong đời sống của con người. Các nhà sáng chế đã không ngừng cải tiến và phát triển cho ra những loại thang máy mới, an toàn hơn và nhiều công nghệ hiện đại hơn. Bắt đầu từ thời điểm thang máy chạy bằng điện được phát minh ra:

• Năm 1878, công ty Otis đã nghiên cứu và trình làng một dòng thang máy thủy lực mới với tốc độ di chuyển nhanh hơn và kinh tế hơn so với dòng thang máy thời bấy giờ.
• Năm 1887, một nhà sáng chế, phát minh người Mỹ có tên là Alexander Miles đã thiết kế ra hệ thống đóng cửa tự động cho thang máy và đăng ký bản quyền trong thời gian này.
• Đến năm 1924, Tập đoàn Otis lại cho ra mắt hệ thống điều khiển tốc độ thang máy tự động đầu tiên. Với cơ chế tự điều chỉnh tốc độ, kiểm soát gia tốc, giữa các tầng và giảm tốc khi tới điểm dừng tầng.

• Năm 1944, Joseph Giovanni ( người Mỹ), đã chế tạo ra thiết bị cửa chắn an toàn, không cho thang máy đóng cửa khi còn vật cản và trong lúc hành khách đi vào thang máy.

• Năm 1979, Otis tiếp tục phát triển và cho ra bộ xử lý trong hệ thống điều khiển của thang máy, với tên gọi là Elevonic 01, giúp thang máy hoạt động với sự tự động hóa hoàn toàn, không cần có người điều khiển.

Từ đó thang máy đã bước sang một kỷ nguyên mới đó là thời kỳ tự động hóa và kiến trúc thiết kế thang máy, giúp người dùng có thể tiếp cận đa dạng nhiều loại thang máy hơn.

>> Xem thêm: Các hệ thống truyền động thang máy mới nhất

3.Sự phát triển liên tục không ngừng của thang máy

Trong những năm chạy đua về công nghệ của thế kỷ XX, ngành thang máy cũng được tiếp cận và phát triển manh mẽ. Rất nhiều hãng thang máy được thành lập, liên tục chạy đua với nhau cho ra các mẫu thang máy an toàn, tốc độ cao, thiết kế sang trọng, tiện nghi, di chuyển em ái hơn và chất lượng ngày càng cao hơn.

Cho tới những năm đầu của thế kỷ XXI trở lại đây, thang máy ngày càng được coi trọng và không ngừng được nâng cấp với những tính năng vượt trội nhằm gia tăng tính an toàn và dần trở thành một sản phẩm tự động hóa phổ biến, tiếp cận sâu và đời sống gia đình, và công việc.

Về cơ bản đa phần thang máy ngày nay vẫn dựa trên những thiết kế cơ bản cũ. Tuy nhiên, thang máy được chau chuốt và hoàn thiện hơn. Nếu thang máy vào thời kỳ sơ khai chỉ đơn giản gồm một đầu nối máy kéo thông qua dây cáp, đầu bên kia nối với cabin vận chuyển với cơ cấu nâng hạ bằng hơi nước, thì thang máy điện ngày nay đã có thiết kế vách ngăn cabin che chắn an toàn xung quanh như một căn phòng khép kín. Và nó được nằm trên một không gian riêng cho nó được gọi là giếng thang hay đường nâng. Cabin thang được kéo lên và hạ xuống thông qua dây cáp, được treo qua Puly kéo cáp đặt trên nóc phòng máy với phương thẳng đứng, đối xứng với cabin là hệ thống đối trọng giúp cân bằng tải khi di chuyển giúp thang máy vận hành êm ái vàng nhanh chóng hơn.

Ngoài ra, ngày nay còn được trang bị những thiết bị điều khiển tiên tiến mới nhất,  được lập trình sẵn chương trình phần mềm trong bộ vi xử lý giúp thang máy trở nên thông minh hơn và an toàn hơn khi xảy ra sự cố.

>> Xem thêm: Các bộ phận bảo vệ thang máy an toàn

Nhờ vào sự cải tiến không ngừng nghỉ của các chuyên gia nói riêng và ngành thang máy nói chung, thì thang máy ngày nay đã gần như được coi là thiết bị vận chuyển thông minh, an toàn gần như tuyệt đối trong mọi môi trường làm việc, phục vụ con người. Những hệ thống điều khiển hiện đại và những hệ thống an toàn thang máy liên tục được nâng cấp và cải tiến, giúp thang ngày một đi nhanh hơn, chính xác, êm ái và an toàn hơn. Để từ đó giúp thang máy tiếp cận ngày càng sâu trong đời sống của từng gia đình hiện đại ngày nay.

Thông tin về chúng tôi:

📞 Hotline: 086 504 3686, 037 504 3686, 033 717 3686

📍 Địa chỉ: 53 Phạm Thận Duật, Mai Dịch, Cầu Giấy, Hà Nội

🌐 Theo dõi Đông Đô tại: https://bit.ly/dongdolift